Een kleine delegatie jongeren van FNV Bondgenoten nam eind augustus deel aan het zomerkamp van de enige Wit-Russische onafhankelijke vakbond. Thema: hoe organiseer je jongeren?
Een dikke 1500 kilometer verderop ligt de laatste dictatuur van Europa: Wit-Rusland. President Alexander Loekasjenko, sinds 1994 aan de macht, houdt het land in zijn ijzeren greep. Toch vechten de onafhankelijke vakcentrale Belarusian Congress of Democratic Trade Unions (BKDP) en de drie aangesloten bonden onverdroten door tegen schending van vakbondsrechten en repressie. Ze worden daarin gesteund door TIE Nederlands, dat samen met FNV Mondiaal en FNV Bondgenoten werkt aan de versterking van een onafhankelijke, strijdbare en pluriforme vakbeweging in verschillende landen.
De KGB maakte het ze niet gemakkelijk, de jonge vakbondsleden die een week bijeen waren om ervaringen uit te wisselen. De Wit-Russische jongeren uit de mijnen, auto-industrie en zorg weten niet beter. “Je wordt niet in elkaar geslagen of opgepakt”, ondervond organiser Willem Dekker. “Maar ze houden je in de gaten en proberen de boel te frustreren. We werden bijvoorbeeld uit de vergaderzalen gegooid. Gelukkig was het mooi weer.”
Dekker, voorheen FNV-Jong, zag veel overeenkomsten tussen de Wit-Russische bond en FNV Bondgenoten. “Ook in Belarus heeft de vakbond, vanwege de ouderwetse uitstraling, moeite om jongeren aan zich te binden. Net als bij ons weten ze niet hoe jongeren een plek te geven. Ik heb ze verteld over FNV-Jong, dat zelfs een SER-zetel heeft.”
Tegengewerkt worden door de regering en de veiligheidsdienst, het risico lopen je baan kwijt te raken als vakbondslid van het onafhankelijke BKDP, je na een levensgevaarlijke werkdag van 12 uur in de mijnen nog eens onbetaald inzetten voor de bond – Edwin Atema, regiomedewerker stichting VNB, heeft groot ontzag voor de gedrevenheid van de Wit-Russische collega’s. “Ze gaan er vol tegenaan. De drive die ik daar heb gezien, heeft me enorm geïnspireerd. We moeten bij de FNV af van het beeld als zaakwaarnemer. De leden zijn de bond. Zij zijn de sleutel tot succes en niet de betaalde bestuurder die het voor ze regelt.”
Eigenlijk, zegt Atema, zijn zíj veel onafhankelijker. “Wij zijn totaal doorgepolderd. We moeten terug naar de basis”, concludeert hij. Collega Dekker is het daar volmondig mee eens: “Het echte vakbondswerk, zoals we dat in het organising vormgeven, daar gaat het om. Mensen aanspreken in plaats van een dure marketingcampagne en al die instituties.”
In januari krijgt de uitwisseling een vervolg als het jongerennetwerk van de onafhankelijke BKDP officieel wordt opgericht tijdens een landelijk jongerencongres. Volgens Franny Parren van TIE is de afgelopen tien jaar dat FNV Bondgenoten, FNV Mondiaal en TIE zich inzetten voor vakbondsrechten in Wit-Rusland zeker een aantal zaken verbeterd. De bond heeft meer cao’s kunnen afsluiten, er is een vrouwennetwerk, een bond voor zelfstandigen en nu dus een jongerennetwerk. “Het is goed als jongeren in het internationale vakbondswerk meedraaien. Ze kunnen veel van elkaar leren.”
TIE wil het jongerennetwerk uitbreiden en is op zoek naar jonge enthousiaste kaderleden die hun steentje willen bijdragen aan de strijd van collega’s over de grens.
Bron: TIE Netherlands