Ondanks de basale problemen waarmee de onafhankelijke democratische vakcentrale BKDP in Wit-Rusland te maken heeft, houdt die zich goed staande. Dat is de conclusie van FNV Bondgenotenbestuurder Willem Noordman. Hij bezocht in december 2008 samen met Andriëtte Nommensen van FNV Mondiaal het driejaarlijkse congres van de BKDP.

Bron: www.vakbondsrechten.nl

“Wit-Rusland is natuurlijk niet echt een vrij land”, stelt Willem Noordman. “Maar het congres heeft gewoon kunnen plaatsvinden. Er hing geen dreigende sfeer. Voorzitter Aleksander Jarosjoek is herkozen, evenals de rest van het bestuur. Er werd nog een tegenkandidaat tegenover Jarosjoek gesteld, maar die redde het niet.”

BKDP
Het Wit-Russisch Congres van Democratische Vakbonden BKDP heeft drie bonden onder zijn hoede: de Belarusian Independant Union (BNP), die werknemers in de olie- en chemie-industrie verenigt. De Belarusian Free Trade Union (SPB) geldt voor verschillende sectoren en dan is er nog de Free Metalworkers’ Union (SPM). In totaal telt BKDP ruim negenduizend leden.

Tijdens het congres was er een korte discussie over een vakbond die zich wilde aansluiten. “Het bestuur daarvan had zeer recent aangekondigd dat ze onderdeel wilde zijn van de BKDP en dat ze iemand in het BKDP-bestuur wilde hebben. Dat kon natuurlijk niet. Dat zouden wij ook niet doen, als tijdens een FNV-congres bijvoorbeeld een bond zou binnenkomen met de mededeling dat ze zich wil aansluiten. Daarover moet je eerst een paar gesprekken voeren. Dat zei het BKDP-bestuur ook. Ze gaan eerst kijken of ze op elkaars lijn zitten en of de principes van de BKDP worden onderschreven.”

Buitenlandse gasten
Noordman is blij dat de internationale vakbeweging heeft laten zien dat ze deze vakcentrale steunen. “We waren met zo’n 25 buitenlandse gasten, een behoorlijke vertegenwoordiging tegenover de honderd aanwezige BKDP-congresafgevaardigden.”

Bang voor consequenties
De Bondgenotenbestuurder heeft gemerkt dat de BKDP een organisatie is met veel basale problemen. “De overheid heeft op een bepaald moment verordonneerd dat alle werknemers alleen nog maar op tijdelijke contracten van één jaar werken. Een schandalig decreet, waar je als vakbeweging ineens mee geconfronteerd wordt. Dat is niet alleen heel moeilijk aan te pakken. De BKDP is niet geliefd bij de overheid en in de bedrijven die veelal door de staat worden beïnvloed. Dat voelen de werknemers ook. Word je dan wel lid van een onafhankelijke, kritische vakbond? Veel werknemers zijn bang voor consequenties bij hun volgende contractverlenging. In feite betekent dat een beperking van de vrijheid van vakorganisatie. Het is een effectief middel van dictator Loekasjenko om het ledental van de vakbond drastisch te laten dalen.” 

Behoud onafhankelijkheid
Noordman juicht het toe dat de BKDP duidelijke keuzes maakt. “De vakcentrale bemoeit zich alleen met zaken die gelieerd zijn aan arbeid en houdt zich op andere thema’s verre van politiek. Dat is heel verstandig, dat ze zich echt richten op arbeidersbelangen. Belangrijk voor zo’n vakcentrale is de vraag: hoe houd je je onafhankelijkheid. Zij houden vast aan het branchegewijs organiseren. Dat is heel goed, want tussen de verschillende branches liggen soms verschillende belangen. Daarmee blijf je dicht bij de werknemers. In Wit-Rusland zijn andere vakcentrales regionaal georganiseerd. Zij lopen eerder vast en bemoeien zich automatisch eerder met de politiek.”

Slim
Noordman was het meest onder de indruk van de kwaliteit van de BKDP-leiding. “Ze opereren verstandig en slim onder uiterst moeilijke omstandigheden. Ze zijn zeer gedecideerd in hun focus: wij staan voor de werknemers. Dat is knap. De leiders in Wit-Rusland staan veel meer onder druk dan in Nederland. Er heerst daar een dictatuur, dus die vakbondsbestuurders krijgen helemaal geen steun vanuit de politiek. Misschien een beetje van de oppositie, maar die heeft niet de macht. Toch houden ze zich staande.”

Zoals de leiders van de BKDP meerdere keren aangaven, speelt de wereldwijde internationale solidariteit met de onafhankelijke Wit-Russische vakbeweging een belangrijke rol. “De jarenlange steun van FNV Bondgenoten en de FNV vakcentrale is van grote betekenis. Onder FNV’s vleugels zijn grote projecten ontstaan. Ze beschouwen ons al een belangrijke actor.”

Door Astrid van Unen

Zie voor uitgebreider verslag in het Engels ook deze link naar TIE Nederland: http://www.tie-netherlands.nl/updates/BKDP%20is%20ready%20for%20new%20challenges.pdf